OBJAWY
♦    Bardzo swędząca wysypka, czerwone krosty głównie pomiędzy palcami rąk i nóg, dookoła łokci, nadgarstków, pępka, na skórze brzucha i narządów rodnych. Twarz i owłosiona skóra głowy zwykle nie są zajęte.
♦    Cienkie, tzw. ołówkowate smugi na skórze wskazujące na drążenie tzw. korytarzy pod-naskórkowych przez świerzbowca; widoczne tylko w 25% przypadków.
♦    Świąd skóry, szczególnie w nocy.
♦    Skaleczenia naskórka i zmiany wypryskowe w miejscach zakażonych świerzbowcem.

ZGŁOŚ SIĘ DO LEKARZA, JEŚLI:
♦    Podejrzewasz u siebie świerzb; ty i wszystkie osoby kontaktujące się z tobą bezpośrednio powinny być leczone krotamitonem (środkiem zwalczającym świerzbowca).
♦    Zmiany na skórze ulegają zakażeniu; powikłaniem świerzbowca jest infekcja bakteryjna, najczęściej wywołana gronkowcem lub paciorkowcem.
♦    Nagle występuje wysypka lub inna nietypowa reakcja skórna spowodowana leczeniem pochodnymi benzylowymi, związkami lindanu. Leki te, jeżeli są stosowane w zbyt dużych dawkach, mogą wywołać groźne objawy uboczne, uszkodzić centralny układ nerwowy, a nawet doprowadzić do śmierci.

Najczęściej przepisywanym środkiem do zwalczania świerzbowca były kiedyś pochodne benzylowe kwasu benzoesowego. Nieprawidłowo stosowane mogły doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia układu nerwowego. Wielokrotnie stosowane u dzieci wywoływały choroby mózgu, paraliż i padaczkę. W roku 1990 wprowadzono nowy lek, permetrynę, która nie wykazuje tak groźnych działań niepożądanych. Lek ten jest obecnie najczęściej stosowany przez dermatologów.

Po leczeniu przeciwpasożytniczym można przepisać leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają świąd skóry (mogący utrzymywać się przez wiele dni po leczeniu, wywołują go pozostawione pod skórą odchody świerzbowca) i używać kremu zawierającego hydrokortyzon, zmniejszającego odczyn zapalny.

Wiele środków naturalnych przeciw roztoczom świerzbu, podobnie jak ich konwencjonalne odpowiedniki, działa bardzo silnie, a nawet toksycznie, jeśli stosuje się je wewnętrznie. Jednak znamy zioła uśmierzające swędzenie i stan zapalny, a nie powodujące przykrych efektów ubocznych. Jeśli po zastosowaniu ziołowego środka przeciwpasożytni-czego nastąpią nawroty, można użyć bardziej konwencjonalnego preparatu. Im dłużej pasożyty bytują w skórze, tym większe jest ryzyko infekcji.

TERAPIE ZIOŁOWE
Ostróżka polna (Consolida regalis), najskuteczniejszy ziołowy środek przeciwpasożytniczy, działa toksycznie, jeśli stosuje się go doustnie. Leczenie należy uzgodnić z fitoterapeutą.

DOMOWE SPOSOBY LECZENIA
♦    W celu zmniejszenia swędzenia dodaj do gorącej kąpieli mąkę pszenną oraz ptasie ziele, umyj ciało mydłem, ale uważaj, żeby nie uszkodzić skóry, ponieważ można wywołać silniejsze zmiany alergiczne.
♦    Nacieranie ciała olejkiem zwierającym lawendę także zmniejsza uczucie swędzenia.

ZAPOBIEGANIE
Najlepszym sposobem zapobiegania chorobie jest unikanie kontaktu z osobami zakażonymi. Czasami jest to niemożliwe, na przykład personel medyczny czy opiekunki dzieci w przedszkolach spotykają się z osobami chorymi. Jeżeli już doszło do zakażenia, podejmij odpowiednie kroki, by nie dopuścić do rozprzestrzeniania się infekcji:

♦    Stosuj płyn przeciw świerzbowy na całą powierzchnię skóry na co najmniej 8 godzin; poinformuj o chorobie każdą osobę, która miała z tobą kontakt fizyczny, nawet jeżeli nie wystąpiły u niej objawy.

♦    Upierz wszystkie ubrania, ręczniki, bieliznę pościelową w gorącej wodzie; przechowaj wszystkie zabawki i inne przedmioty trudne do umycia w zamkniętym, niedostępnym pomieszczeniu przez tydzień.

♦    Umyj dokładnie wszystkie krzesła, stoły, podłogę i przedmioty powszechnego użytku.